دفاع در مراجع رسیدگی ادارات کار شامل هیات های تشخیص و حل اختلاف امری تخصصی است که نیاز به دانش روابط کار دارد . منظور از دانش روابط کار ، قسمتی از قانون کار است که به روابط بین کارگر و کارفرما در خصوص نحوه ی همکاری و دریافت و پرداخت حقوق و مزایای پیش بینی شده اختصاص دارد .
مراجع رسیدگی ادارات کار شامل هیات های تشخیص و حل اختلاف ، مراجع شبه قضایی هستند که پس از صدور دادنامه از آنها ، رای صادره می بایستی توسط دایره ی اجرای احکام دادگستری اجرا شود .
در این مقاله سعی داریم نحوه ی دفاع در مراجع رسیدگی کننده ی هیات تشخیص و حل اختلاف را بررسی کنیم :
چه نکاتی را بگوییم و چه مسائلی را عنوان نکنیم ؟
افرادی که تجریه ی حضور در جلسات هیات های تشخیص و حل اختلاف ادارات کار را ندارند ممکن است خطاهایی در این جلسات انجام دهند . یکی از شایع ترین این موارد بیان مسائلی است که ارتباطی به جلسه ی رسیدگی ندارند . به عنوان مثال ممکن است کارفرما کاری خارج از رابطه ی کاری برای کارگر خود انجام داده باشد مانند کمک مالی یا فکری که در فکر خود به کارگر لطف کرده است و حال که کارگر از وی شکایت کرده است ، کارفرما از او گله مند است گویی که کارگر حق این کار را نداشته است . در جلسه ی اداره کار کارفرما با بیان این نکات سعی دارد خود را تبرئه کند و حق به جانب صحبت کند و ضعف خود در نداشتن مدارک مستند و قانونی را توجیه کند . مثلاً ممکن است کارفرما بگوید که اگر مزایایی را پرداخت نکرده ام در عوض کمک مالی به کارگر کرده ام و بخواهد کمک خود را به جای مزایای قانونی لحاظ کند .
معمولاً هیات های رسیدگی کننده ی ادارات کار به دلیل حجم بالای کارهای مربوط به هر پرونده و تعداد زیاد پرونده ها ، فرصت زیادی برای گوش کردن به مسائلی که از نظر هیات حاشیه است ، ندارند و صرفاً تمایل دارند که کارگر راجع به مطالباتی که از کارفرما طلبکار است صحبت کند و مدارکی دال بر اشتغال به کار خود را به هیات ارائه نماید و کارفرما نیز صرفاً در دفاع از موارد مطرح شده توسط کارگر ، مدارک و مستندات پرداخت مزایای قانونی را ارائه نماید و خارج از این مسائل صحبتی به میان نیاید .
برای آگاهی بیشتر نسبت به نحوه ی رسیدگی در مراجع حل اختلاف اداره کار بد نیست نگاهی به روال بررسی پرونده و صدور رای داشته باشیم . پس از تنظیم دادخواست توسط کارگر در سامانه ی جامع روابط کار ( سامانه ی رسیدگی به مسائل کارگری و کارفرمایی ) و تایید آن توسط واحد دادخواست اداره کار مربوطه ، دعوتنامه ای برای حضور در جلسه برای کارفرما ارسال می شود که روز و ساعت و محل حضور در جلسه را به کارفرما ابلاغ می کند . جلسه در موعد مقرر تشکیل می شود . رییس جلسه ی هیات تشخیص موظف است اظهارات طرفین پرونده را دریافت کند و بر اساس آن اظهارات ، نظر خود و اعضای هیات که شامل یک نفر نماینده کارفرما و یک نفر نماینده کارگر است را گرفته و بر اساس آن اقدام به صدور رای نماید .
به استناد ماده ی 87 آیین دادرسی کار ، اثبات سابقه ی کار و ارائه ی مدارک دال بر حقوق بالاتر از حداقل دستمزد بر عهده ی کارفرما و ارائه ی مدارک و مستندات دال بر تادیه و پرداخت حقوق و مزایای کارگر بر عهده ی کارفرماست . هیات های تشخیص موظف هستند که طبق آیین نامه به پرونده ها رسیدگی کنند اما گاهاً کارگر و کارفرما مسائلی غیر از روند رسیدگی را پیش می کشند که می تواند وقت رسیدگی هیات را گرفته و باعث اطاله ی دادرسی شود .
هیات های تشخیص و حل اختلاف در زمان رسیدگی با توجه به زمان کمی که برای هر پرونده دارند صرفاً اظهارات طرفین دعوی را گرفته و تصمیم گیری کلی انجام شده را در پایان برگ صورتجلسه یادداشت می کنند و پس از جلسات هیات ها و در زمان دیگری به همان پرونده رجوع کرده و متن دادنامه را انشا می کنند . بنابراین فرصت اضافی برای شنیدن درد دل های کارگر و کارفرما برای هیات وجود ندارد . بهترین راهکار این است که هر یک از طرفین پرونده ، صرفاً در مواردی که نیاز است صحبت کرده و از پرداختن به حواشی و مسائلی که ارتباطی به پرونده ندارد خودداری کنند .
رعایت نظم و داشتن نقطه ی شروع و پایان درست در زمان ارائه ی دفاعیات
در زمان دفاع در جلسات هیات ها بهتر است از آشفته گویی و درهم و برهم گویی جداً خودداری کنیم و راجع به مسائلی که موضوع جلسه است به صورت تفکیک شده صحبت کنیم بدین صورت که هر مبحث را توضیح دهیم ، مدارک و مستندات مربوط به آن را ارائه کرده و دفاعیات مربوط به آن را ارائه نماییم سپس سراغ مبحث بعدی برویم . این نوع دفاع باعث می شود که مسائل برای هیات نیز کاملاً واضح و روشن باشد و تصمیم گیری را راحت کند . از طرف دیگر این نوع دفاع نشان از تسلط بر قانون کار و مقررات تبعی آن دارد .
نحوه ی ارائه ی مدارک و مستندات در هیات های تشخیص و حل اختلاف
از زمان راه اندازی سامانه ی جامع روابط کار طرفین دعوی می بایستی کلیه ی مدارک و مستندات خود را در این سامانه بارگذاری نمایند و اصل مدارک را جهت رویت هیات در جلسه ی رسیدگی به همراه داشته باشند . در صورت موافقت هیات می توان مدارک را طی مدت زمانی که هیات تعیین می کند ، در سامانه بارگذاری کرد .
همانطور که در دعوتنامه های ادارات کار نیز اعلام می شود طرفین می بایستی اصل مدارک و مستندات مورد ادعای خود را جهت ارائه به هیات در زمان جلسه همراه داشته باشند و همینطور مدارک به رویت طرف مقابل برسد تا در صورتی که طرف مقابل مدارک را نپذیرد ، هیات بتواند تصمیم لازم را اتخاذ نماید .
در پایان توصیه می شود که قبل از شرکت در جلسات هیات های رسیدگی کننده ی ادارات کار ، آشنایی و تسلط نسبی بر قانون کار فصل نهم که ارکان و ساختار مراجع حل اختلاف را توضیح داده است و مقررات و آیین نامه های تبعی آن به خصوص آیین دادرسی کار را مطالعه نمایید که بتوانید دفاع خوبی در جلسه ی رسیدگی ارائه نمایید .