نحوه محاسبه مزد و مزایای کارگران پاره وقت

نحوه ی محاسبه ی مزد و مزایای کارگران پاره وقت :

در این مقاله بنا داریم نحوه ی رفتار قانون کار با کارگرانی که به صورت پاره وقت و کمتر از ساعات کار قانونی اشتغال به کار دارند و محاسبات مربوط به مزد و مزایای قانونی آنان را بررسی کنیم .

چه کسانی کارگر پاره وقت محسوب می شوند ؟

مطابق تبصره ی یک ماده ی 51 قانون کار ساعت کار هفتگی 44 ساعت است . طبق این تعریف اگر ساعت کار هفتگی را به تعداد روزهای کاری هفته که 6 روز است تقسیم کنیم ساعت کار روزانه 7 ساعت و 20 دقیقه خواهد بود . حال اگر ساعت حضور و موظفی فردی در طول هفته کمتر از 44 ساعت یا ساعت کاری وی در طول روز کمتر از 7 ساعت و 20 دقیقه ی حداقل قانونی باشد ، کارگر پاره وقت محسوب می شود .

مستندات قانونی :

در ماده ی 39 قانون کار چنین آمده است ” مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت و یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت می شود “

در ماده ی مذکور چند نکته وجود دارد که نیاز به بررسی دقیق تر و توضیح دارد :

نکته 1 : در شروع ماده مذکور آمده است ” مزد و مزایای ….. ” . یعنی هم مزد و هم کلیه ی مزایایی که طبق قانون به فرد تعلق می گیرد به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه می شود . این مزایا می تواند مزایای انگیزشی رفاهی شامل کمک هزینه اقلام مصرفی ، حق مسکن ، کمک عائله مندی و مواردی از این دست باشد یا مزایای ضمن کار مانند حقوق پایه ( مزد مبنا ) یا مزد روز جمعه و یا مزایای پایان کار مانند : عیدی و پاداش ، سنوات خدمت ، طلب مرخصی و یا مزایای حمایتی مانند سابقه ی بیمه ی موضوع ماده ی 148 قانون کار باشد . در هر صورت طبق تعریف مذکور کلیه ی حقوق و مزایای فرد می بایستی به نسبت کارکرد محاسبه و پرداخت شود .

نکته 2 : در ادامه ی ماده ی قانونی مذکور به میزان کارکرد اشاره می کند که ممکن است نیمه وقت یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده باشد . به تعبیر دیگر منظور از کارگران پاره وقت الزاماً نیمه وقت نیست و می تواند کمتر یا بیشتر از نیمه وقت هم باشد یعنی کارگری که در طول روز 2 ساعت کار می کند یا کارگری که در طول روز 6 ساعت کار می کند در هر دو صورت مشمول این ماده ی قانون است .

نکته 3 : در انتهای ماده ی مذکور آمده است ” به نسبت ساعات کار انجام یافته ” . یعنی اگر فردی ساعت کار قانونی را کار کند مشمول دریافت کلیه حقوق و مزایای قانونی به صورت کامل می شود اما به هر میزان که کمتر از ساعت کار قانونی کار کند ، مزد و مزایای وی به همان میزان تقسیم خواهد شد . به عنوان مثال اگر کارگر در طول روز 3 ساعت و 40 دقیقه کار کند که دقیقاً نصف ساعت کاری موظفی روزانه است ، کلیه حقوق و مزایای متعلقه به وی نیز دقیقاً نصف خواهد بود . یعنی پایه حقوق ماهیانه ، کمک هزینه اقلام مصرفی ، حق مسکن ، عیدی و پاداش ، سنوات خدمت ، مرخصی استحقاقی متعلقه و حق بیمه ی ارسالی نزد سازمان تامین اجتماعی نیز نصف خواهد بود .

ادامه ی مستندات قانونی :

یک جای دیگر در قانون از کار پاره وقت صحبت به میان آمده است . طبق تبصره ی 2 ماده 62 قانون کار ” در صورتی که روزهای کار در هفته کمتر از شش روز باشد ، مزد روز تعطیل هفتگی معادل یک ششم مجموع مزد یا حقوق دریافتی وی در روزهای کار در هفته خواهد بود “

همانطور که در بند قبل توضیح داده شد یکی از مزایایی که طبق ماده ی 62 قانون کار به کارگران تعلق می گیرد مزد روز جمعه بدون کارکرد است . در ماده ی 62 قانون کار آمده است ” روز جمعه ، روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد می باشد ” یعنی کارگر در روز جمعه در محل کار حضور ندارد اما کارفرما موظف است مزد و مزایای قانونی وی را بابت تمام روزهای جمعه ی ایام اشتغال وی پرداخت کند .

در تبصره ی 2 ماده ی مذکور که پیشتر آمد ، صراحتاً به این موضوع اشاره شده است . یعنی مزد روز جمعه نیز طبق ماده ی 39 قانون کار می بایستی به نسبت کارکرد محاسبه و پرداخت شود .

مثال : اگر کارگری در طول یک هفته 44 ساعت کار کند کارفرما مکلف است مزد روز جمعه ی وی را به میزان 7 ساعت و 20 دقیقه پرداخت کند . حال اگر به جای 44 ساعت 22 ساعت کار کند کارفرما مکلف است مزد روز جمعه ی وی را به میزان   3 ساعت و 40 دقیقه پرداخت کند .

حال اگر ساعت کاری کمتر یا بیشتر از میزان مذکور در مثال باشد به راحتی می توان از تناسب زیر برای به دست آوردن میزان ساعت متعلقه ی روز جمعه ی وی استفاده کرد :

تناسب ریاضی آن به این شکل است :

کارکرد فرد در طول هفته ضربدر 7.33 تقسیم بر 44

به طور مثال اگر فردی در طول هفته 18 ساعت کار کند : 18*7.33 = 132 تقسیم بر 44 = 3

یعنی اگر فردی در طول یک هفته به جای 44 ساعت 18 ساعت کار کند کارفرما موظف است به جای 7 ساعت و 20 دقیقه مزد روز جمعه ، 3 ساعت از مزد روز جمعه را به وی پرداخت کند .